Rezolucija k namjetowanemu přepołoženju Instituta za sorabistiku w mjenje studentow sorabistiki a studentskeho towarstwa Sorabija w Lipsku

Dnja 20. septembra wozjewichu so poziciske papjery dźěłowych skupin Załožby za serbski lud. Z njemałym překwapjenjom namakachmy w papjerje skupiny 5 „Muzeje a wědomosć“ tež stejnišćo, kotrež so zaběra z přichodom našeho Instituta za sorabistiku, instituta Lipšćanskeje uniwersity.

Hačrunjež rjekny rěčnica jědnaćewosoboweje skupiny (z toho jenož jedna Serbowka a ani jedyn sorabist resp. zastupjer Filologiskeje fakulty z Lipska), knjeni Katja Margarethe Miethowa, k tomu dnja 20. oktobra na zjawnym posedźenju w Němcach dosć zajimawje: „Poprawom njeběše naš nadawk, něšto wo sorabistice napisać“, čujemy so jako studenća sorabistiki winowaći, stejnišćo dźěłoweje skupiny komentować. Wěmy tola, zo padny tutón namjet pola Ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo na płódnu pódu , a tukamy na to, zo so mjeztym hižo rozsudy přihotuja abo tworja, kotrež móža na kóncu samo k dospołnemu wotstronjenju serbskorěčneje uniwersitneje sorabistiki a z tym k wusaknjenju žórła serbskich wučerjow dowjesć.

Lipšćanscy studenća sorabistiki a čłonojo Sorabije raznje wotpokazuja namjet dźěłoweje skupiny, Institut za sorabistiku do Drježdźan přepołožić a tam na kajkežkuli wašnje ze slawistiku hromadźe ze Serbskim institutom, biblioteku a kulturnym archiwom zjednoćić abo jej při- resp. podrjadować. Slěduja argumenty:

1. W prěnim a druhim wotrězku dypka 6. rozprawy argumentuje dźěłowa skupina Muzeje a wědomosć, zo by w Drježdźanach bliskosć k słowjanskemu rěčnemu rumej a druhim serbskim a słowjanskim institutam kaž na př. k Praskej Karlowej uniwersiće přihódna a spomóžna była.

Jako prěnje ma so rjec, zo je Drježdźanska uniwersita techniska uniwersita. Spektrum duchownych wědomosćow je tam wobmjezowany a wone same maja so ćežko, štož wobkrućeja nazhonjenja serbskich studentow, kiž w Drježdźanach studuja. Byrnjež Drježdźany čisće geografisce bliže k Łužicy a Praze leželi, znajemy tola dźensa - w globalizowanym a lochko přistupnym swěće - awta, lětadła a ćahi. Moderne komunikaciske srědki wučinjeja, zo tute 100 kilometrow z Lipska do Drježdźan žadyn problem njejsu.
Ma so tohorunja na to pokazać, zo Lipšćanskim docentam pozdatna geografiska zdalenosć do Prahi a samo do Gdańska njewadźi. Institut za sorabistiku bu mj. dr. přez junioroweho profesora Tomasza Derlatku jako přednošowarja wjacekróć na wědomostnych zarjadowanjach w Praze (na př. slawistiska konferenca w oktobrje 2009, dwaj sorabistiskej přednoškaj w aprylu 2010) a w Gdańsku (10-dnjowski wědomostny pobyt w ramiku wuměny docentow w juniju 2010) zastupjeny. W januarje 2010 přebywaše dr. habil. Petr Kaleta z Instituta wuchodoeuropskich a slawistiskich studijow z Prahi w Lipsku w ramiku wuměny wučerjow Erasmus-programa „teacher mobility“. Klětu w juniju ma so podpisać dalše zrěčenje wo sobudźěle a wuměnje studentow a docentow mjez Praskej slawistiku a Institutom za sorabistiku, kooperacija předwidźi prawidłowne dźěłowe zetkanja a konferency. Hižo jako prěni płód tutoho zhromadneho dźěła wotměwa so w aktualnym semestrje kombinowany kurs hornjoserbskeje rěče a literatury w Praze, kotryž nawjedujetaj dr. habil. Timo Meškank a juniorowy profesor Tomasz Derlatka z Lipska. Institut za sorabistiku je wyše toho sobuorganizator sorabistiskeje konferency we Waršawje, kotraž so wotměje w měrcu 2011. Lipšćanska uniwersita a runje tak Institut za sorabistiku matej dołhu slawistisku tradiciju a styki ze šěrokim spektrumom slawistiskich zarjadnišćow w Pólskej, Čěskej a w druhich słowjanskich krajach.
Tuchwilu přihotuje so samocyle nowy studijny směr: serbsko-kašubski tak mjenowany „dualowy masterowy studij“, kotryž ma so přewjesć w kooperaciji z Gdańskej uniwersitu. Pismo, kotrež našu zhromadnu wolu za tajku initiatiwu formuluje a wuměnu studentow, docentow a kooperaciju předwidźi, bu 28.05.2010 w přitomnosći dekanow Filologiskeju fakultow w Gdańsku podpisane. Hižo w měrcu 2010 podpisa so mjez Institutom za sorabistiku a Kašubskim institutom w Gdańsku podobne kooperaciske zrěčenje. W zwisku z tym přednošowaštaj T. Derlatka a L. Jocz před Gdańskimi filologami wo problemach serbskeje literatury a rěče. W měrcu 2011 přewjedźe so w Gdańsku na slawistice prěni raz za studentow wšěch směrow wotewrjeny štyritydźenski kurs hornjoserbšćiny. Wón ma w přichodźe być integralny dźěl serbsko-kašubskeho dualoweho mastera. Wšě horjeka mjenowane a dalše planowane prócowanja bychu so w padźe přepołoženja instituta do Drježdźan njejapce přetorhnyli a z wulkej prawdźepodobnosću wjaznyli.

2. W druhim wotrězku dypka 6. rozprawy pokazuje skupina Muzeje a wědomosć tež na bliskosć Drježdźan k serbskemu rěčnemu rumej.

Byrnjež so tež w tutym padźe geografiska bliskosć zaprěć njedała, dwělujemy pak na woprawdźitej bliskosći k serbskej rěči. Wučba sorabistiki, kotraž so nětko kompletnje w hornjo- a delnjoserbskej rěči přewjedźe, by była w Drježdźanach přewažnje w němskej rěči dla zhromadnych wučbnych zarjadowanjow z druhimi, we wulkej měrje jenož němskorěčnymi studentami slawistiki. Hladajo na dźensnišu finančnu situaciju we wědomosći njebudźe drje so za dwójne zarjadowanja za Serbow a Němcow płaćić, hdyž móhli Serbja tola runje tak na wotpowědne němskorěčne čitanja a seminary chodźić. Na kóncu by w najhóršim padźe jenož hišće rěčna praksa w serbšćinje wostała. Zo budźe serbšćina tež w Drježdźanach zwonka wučby wobchadna rěč, je ze samsnych přičin dwělomne. Lipsk ma w tutym nastupanju skoro paradiziske poměry: Wšitcy sobudźěłaćerjo Lipšćanskeho Instituta za sorabistiku wobknježa běžnje hornjo- a/abo delnjoserbšćinu a nałožuja serbšćinu tež zwonka wučby jako wobchadnu rěč. Tež nowi studenća, kiž njejsu maćernorěčni Serbja, so w tajkej atmosferje spěšnje na serbšćinu jako wobchadnu rěč zwuča a ju nałožuja. My chcemy dale uniwersitnu wučbu a uniwersitne žiwjenje w serbskej rěči, a to so nam jenož w Lipsku garantuje.

3. Za alarmowacy signal mamy tež wuprajenje dźěłoweje skupiny, zo wědomostne publikacije w serbskej rěči njejsu dosahace (dypk 7, posledni wotrězk).

Runje tutón argument ma so jako direktny argument abo samo nadběh přećiwo Lipskej zrozumić, wšako widźimy we tym wěste wothódnoćenje prócowanjow Instituta za sorabistiku, swoje publikacije (nimo w druhich słowjanskich rěčach) přewažnje w hornjo- a delnjoserbskej rěči wozjewjeć (hlej „Sor@pis“). Na tute wašnje Institut za sorabistiku a jeho sobudźěłaćerjo serbsku rěč na wědomostnym polu direktnje spěchuja a wuwiwaja. Kóždežkuli skrótšenja w tutym wobłuku bychu awtomatisce k wochudnjenju serbšćiny a zmjeńšenju serbskeho rěčneho ruma dowjedli .

4. Dalši dypk našeje argumentacije je prašenje za zrěčenjom z Braniborskej nastupajo financowanje połojcy městna za wučerja delnjoserbšćiny. Tute zrěčenje je tuchwilu na Lipsk wjazane a wobsteji tuž woprawnjeny strach, zo Braniborska tute městno a z nim zwjazane kubłanje delnjoserbskeho wučerskeho dorosta prosće k sebi do kraja přepołoži. Tajke šćěpjenje hornjo- a delnjoserbšćiny a rozdwojenje delnjoserbskich a hornjoserbskich studentow njemóže w žanym padźe spomóžne być.

Tuž žadamy sej wobchowanje Instituta za sorabistiku na Lipšćanskej uniwersiće. Dale žadamy sej zapřijeće potrjechenych sobudźěłaćerjow a studentow Instituta za sorabistiku kaž tež zamołwitych gremijow Filologiskeje fakulty a wjednistwa Lipšćanskeje uniwersity do wšěch nětčišich a tež přichodnych diskusijow nastupajo přichod našeho instituta.