Rezolucija k namjetowanemu přepołoženju Instituta za sorabistiku w mjenje studentow sorabistiki a studentskeho towarstwa Sorabija w Lipsku

Dnja 20. septembra wozjewichu so poziciske papjery dźěłowych skupin Załožby za serbski lud. Z njemałym překwapjenjom namakachmy w papjerje skupiny 5 „Muzeje a wědomosć“ tež stejnišćo, kotrež so zaběra z přichodom našeho Instituta za sorabistiku, instituta Lipšćanskeje uniwersity.

Hačrunjež rjekny rěčnica jědnaćewosoboweje skupiny (z toho jenož jedna Serbowka a ani jedyn sorabist resp. zastupjer Filologiskeje fakulty z Lipska), knjeni Katja Margarethe Miethowa, k tomu dnja 20. oktobra na zjawnym posedźenju w Němcach dosć zajimawje: „Poprawom njeběše naš nadawk, něšto wo sorabistice napisać“, čujemy so jako studenća sorabistiki winowaći, stejnišćo dźěłoweje skupiny komentować. Wěmy tola, zo padny tutón namjet pola Ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo na płódnu pódu , a tukamy na to, zo so mjeztym hižo rozsudy přihotuja abo tworja, kotrež móža na kóncu samo k dospołnemu wotstronjenju serbskorěčneje uniwersitneje sorabistiki a z tym k wusaknjenju žórła serbskich wučerjow dowjesć.

Lipšćanscy studenća sorabistiki a čłonojo Sorabije raznje wotpokazuja namjet dźěłoweje skupiny, Institut za sorabistiku do Drježdźan přepołožić a tam na kajkežkuli wašnje ze slawistiku hromadźe ze Serbskim institutom, biblioteku a kulturnym archiwom zjednoćić abo jej při- resp. podrjadować. Slěduja argumenty:

1. W prěnim a druhim wotrězku dypka 6. rozprawy argumentuje dźěłowa skupina Muzeje a wědomosć, zo by w Drježdźanach bliskosć k słowjanskemu rěčnemu rumej a druhim serbskim a słowjanskim institutam kaž na př. k Praskej Karlowej uniwersiće přihódna a spomóžna była.

Jako prěnje ma so rjec, zo je Drježdźanska uniwersita techniska uniwersita. Spektrum duchownych wědomosćow je tam wobmjezowany a wone same maja so ćežko, štož wobkrućeja nazhonjenja serbskich studentow, kiž w Drježdźanach studuja. Byrnjež Drježdźany čisće geografisce bliže k Łužicy a Praze leželi, znajemy tola dźensa - w globalizowanym a lochko přistupnym swěće - awta, lětadła a ćahi. Moderne komunikaciske srědki wučinjeja, zo tute 100 kilometrow z Lipska do Drježdźan žadyn problem njejsu.
Ma so tohorunja na to pokazać, zo Lipšćanskim docentam pozdatna geografiska zdalenosć do Prahi a samo do Gdańska njewadźi. Institut za sorabistiku bu mj. dr. přez junioroweho profesora Tomasza Derlatku jako přednošowarja wjacekróć na wědomostnych zarjadowanjach w Praze (na př. slawistiska konferenca w oktobrje 2009, dwaj sorabistiskej přednoškaj w aprylu 2010) a w Gdańsku (10-dnjowski wědomostny pobyt w ramiku wuměny docentow w juniju 2010) zastupjeny. W januarje 2010 přebywaše dr. habil. Petr Kaleta z Instituta wuchodoeuropskich a slawistiskich studijow z Prahi w Lipsku w ramiku wuměny wučerjow Erasmus-programa „teacher mobility“. Klětu w juniju ma so podpisać dalše zrěčenje wo sobudźěle a wuměnje studentow a docentow mjez Praskej slawistiku a Institutom za sorabistiku, kooperacija předwidźi prawidłowne dźěłowe zetkanja a konferency. Hižo jako prěni płód tutoho zhromadneho dźěła wotměwa so w aktualnym semestrje kombinowany kurs hornjoserbskeje rěče a literatury w Praze, kotryž nawjedujetaj dr. habil. Timo Meškank a juniorowy profesor Tomasz Derlatka z Lipska. Institut za sorabistiku je wyše toho sobuorganizator sorabistiskeje konferency we Waršawje, kotraž so wotměje w měrcu 2011. Lipšćanska uniwersita a runje tak Institut za sorabistiku matej dołhu slawistisku tradiciju a styki ze šěrokim spektrumom slawistiskich zarjadnišćow w Pólskej, Čěskej a w druhich słowjanskich krajach.
Tuchwilu přihotuje so samocyle nowy studijny směr: serbsko-kašubski tak mjenowany „dualowy masterowy studij“, kotryž ma so přewjesć w kooperaciji z Gdańskej uniwersitu. Pismo, kotrež našu zhromadnu wolu za tajku initiatiwu formuluje a wuměnu studentow, docentow a kooperaciju předwidźi, bu 28.05.2010 w přitomnosći dekanow Filologiskeju fakultow w Gdańsku podpisane. Hižo w měrcu 2010 podpisa so mjez Institutom za sorabistiku a Kašubskim institutom w Gdańsku podobne kooperaciske zrěčenje. W zwisku z tym přednošowaštaj T. Derlatka a L. Jocz před Gdańskimi filologami wo problemach serbskeje literatury a rěče. W měrcu 2011 přewjedźe so w Gdańsku na slawistice prěni raz za studentow wšěch směrow wotewrjeny štyritydźenski kurs hornjoserbšćiny. Wón ma w přichodźe być integralny dźěl serbsko-kašubskeho dualoweho mastera. Wšě horjeka mjenowane a dalše planowane prócowanja bychu so w padźe přepołoženja instituta do Drježdźan njejapce přetorhnyli a z wulkej prawdźepodobnosću wjaznyli.

2. W druhim wotrězku dypka 6. rozprawy pokazuje skupina Muzeje a wědomosć tež na bliskosć Drježdźan k serbskemu rěčnemu rumej.

Byrnjež so tež w tutym padźe geografiska bliskosć zaprěć njedała, dwělujemy pak na woprawdźitej bliskosći k serbskej rěči. Wučba sorabistiki, kotraž so nětko kompletnje w hornjo- a delnjoserbskej rěči přewjedźe, by była w Drježdźanach přewažnje w němskej rěči dla zhromadnych wučbnych zarjadowanjow z druhimi, we wulkej měrje jenož němskorěčnymi studentami slawistiki. Hladajo na dźensnišu finančnu situaciju we wědomosći njebudźe drje so za dwójne zarjadowanja za Serbow a Němcow płaćić, hdyž móhli Serbja tola runje tak na wotpowědne němskorěčne čitanja a seminary chodźić. Na kóncu by w najhóršim padźe jenož hišće rěčna praksa w serbšćinje wostała. Zo budźe serbšćina tež w Drježdźanach zwonka wučby wobchadna rěč, je ze samsnych přičin dwělomne. Lipsk ma w tutym nastupanju skoro paradiziske poměry: Wšitcy sobudźěłaćerjo Lipšćanskeho Instituta za sorabistiku wobknježa běžnje hornjo- a/abo delnjoserbšćinu a nałožuja serbšćinu tež zwonka wučby jako wobchadnu rěč. Tež nowi studenća, kiž njejsu maćernorěčni Serbja, so w tajkej atmosferje spěšnje na serbšćinu jako wobchadnu rěč zwuča a ju nałožuja. My chcemy dale uniwersitnu wučbu a uniwersitne žiwjenje w serbskej rěči, a to so nam jenož w Lipsku garantuje.

3. Za alarmowacy signal mamy tež wuprajenje dźěłoweje skupiny, zo wědomostne publikacije w serbskej rěči njejsu dosahace (dypk 7, posledni wotrězk).

Runje tutón argument ma so jako direktny argument abo samo nadběh přećiwo Lipskej zrozumić, wšako widźimy we tym wěste wothódnoćenje prócowanjow Instituta za sorabistiku, swoje publikacije (nimo w druhich słowjanskich rěčach) přewažnje w hornjo- a delnjoserbskej rěči wozjewjeć (hlej „Sor@pis“). Na tute wašnje Institut za sorabistiku a jeho sobudźěłaćerjo serbsku rěč na wědomostnym polu direktnje spěchuja a wuwiwaja. Kóždežkuli skrótšenja w tutym wobłuku bychu awtomatisce k wochudnjenju serbšćiny a zmjeńšenju serbskeho rěčneho ruma dowjedli .

4. Dalši dypk našeje argumentacije je prašenje za zrěčenjom z Braniborskej nastupajo financowanje połojcy městna za wučerja delnjoserbšćiny. Tute zrěčenje je tuchwilu na Lipsk wjazane a wobsteji tuž woprawnjeny strach, zo Braniborska tute městno a z nim zwjazane kubłanje delnjoserbskeho wučerskeho dorosta prosće k sebi do kraja přepołoži. Tajke šćěpjenje hornjo- a delnjoserbšćiny a rozdwojenje delnjoserbskich a hornjoserbskich studentow njemóže w žanym padźe spomóžne być.

Tuž žadamy sej wobchowanje Instituta za sorabistiku na Lipšćanskej uniwersiće. Dale žadamy sej zapřijeće potrjechenych sobudźěłaćerjow a studentow Instituta za sorabistiku kaž tež zamołwitych gremijow Filologiskeje fakulty a wjednistwa Lipšćanskeje uniwersity do wšěch nětčišich a tež přichodnych diskusijow nastupajo přichod našeho instituta.

Zaso jónu žurnalist

Dołho wjace njejsym chwile měł, něšto do tuteho bloga napisać.
Dźensa pak běše nowinarska konferenca w Berlinje, hdźež chcyše knjeni Merkelowa poprawom nowe němske knježerstwo woswjećić. Nižozemski žurnalist Rob Savelberg pak dobru naladu tróšku kazyše, jako so wopraša, kak móže so knjez Schäuble jako finančny minister powołać, zamołwity za pjenjezy cyłeje Němskeje, wšako je hižo raz na 100.000 hriwnow "zabył", kotryž jemu knjez Schreiber w zwisku z handlowanjom z brónjemi jako wobtykowanski pjenjez přepoda. Nó haj, cyłu situaciju inkluziwnje reakcije knjeni Merkelowej móžeće sej tu wobhladać:
http://www.youtube.com/watch?v=XaWE8K2nRVs
Knjeni Merkelowa je po wšěm zdaću zabyła, što w decembru 1999 w nowinje FAZ w zwisku z wobtykowanskim skandalom w CDU pod titulom "Die von Helmut Kohl eingeräumten Vorgänge haben der Partei Schaden zugefügt" pisaše: "Die Partei muss (…) sich zutrauen, in Zukunft auch ohne ihr altes Schlachtross (…) den Kampf mit dem politischen Gegner aufzunehmen" A njepłaćeše to tež za knjeza Schäubla?
A tak so žurnalist Savelberg dźiwa: "Wenn er dem Bundestag die Annahme und Weitergabe von 100.000 D-Mark Schwarzgeld verschweigt, dann muss man doch seine Ernennung zum Finanzminister hinterfragen dürfen".
A nětko so prašam, što dyrbimy wo němskim nowinarstwje a swobody žurnalizma w Němskej a wo němskich žurnalistach myslić, zo dyrbi runje wukrajny žurnalist tajke prašenje stajić.

Zmužity žurnalist

Njedawno běše ameriski prezident Bush zaso jónu w Iraku. W běhu nowinskej konferency stany naraz irakski žurnalist a čisny swoje črije na knjeza Busha, wołajo "to je rozžohnowaje, ty pso!". Bush zamó so črijej wuwinyć, runje tak kaž budźe so tež kóždemu chłostanju za swoje njepočinki wuwinyć móc – wójnje w Iraku a w Afghanistanje, hdźež morichu ameriske wójska sto tysac abo hišće wjace domoródnych, a wjacore tysacy ameriskich wojakow přisadźi žiwjenje za hromadu łžow, "a pack of lies", kaž so w Americe a Jendźelskej tomu rjeknje.
Mjeztym wšak je mjeno zmužiteho žurnalista znate - Muntadhar al-Zaid. Mjeztym zo mnozy druzy žurnalisća oficialne łžě rozšěrjeja, je al-Zaid tajke něšto kaž charakter pokazał. To je jemu wjacore złamane rjebła a nutřkowne zranjenja přinjesło, a k tomu skerje dwě lěće jatby, ale tež připóznaće a přichilenosć po cyłym swěće. Hižo su tysacy za njeho demonstrowali!
Tule je krótki film wo podawku widźeć: http://www.youtube.com/watch?v=Km3cfoZ3dmw
Mjeztym dawa w syći samo hru k podawkej! Jako Zjednoćene staty Irak nadpadnychu, mjenowachu wójnsku strategiju "shock and awe" – stróžele a strach. Nowa hra w syći rěka „Sock and awe“. Hodźi so wo tym diskutować, hač so mjetanje z črijemi jako srědk politiskeho rozestajenja hodźi (hladajo na wojersku přemóc Ameriki drje ničo druhe njezbywa), ale štóž by radlubje jónu sam z črijom na Busha mjetał, ma tule składnosć: http://www.sockandawe.com/.

Štó je wina?

Njedawno běše tomu sydom lět, zo zalećachu w New Yorku a we Washingtonje lětadła do twarjenjow swětoweho wikowanskeho centruma a zakitowanskeho ministerstwa Zjednoćenych statow Ameriki. Něhdźe třitysac ludźi zahiny při tym, a wot tuteho dnja, tak so praji, je swět hinaši.

Jara so dźiwach, jako ameriska zwjazkowa policija hižo krótko po tym kompletnu lisćinu pozdatnych skućićelow wozjewi - wšo młodźi mužojo z arabskeho ruma. Pozdźišo smědźachmy ze zadźiwanjom zhonić, zo běchu tući mužojo pječa na małych, jara małych lětadłach lećeć zwučowali, a praji so, ze špatnymi wuslědkami. Kak su tući mužojo potom zamóhli, te wulke Boing-lětadła tak dokładnje do cila dolećeć? Pječa su te lětadła z nožemi do swojich rukow dóstali, tajkimi nožemi, z kotrymiž so přestrěncy rězaja. To su dyrbjeli jara mócne nože być, zo sahachu hač dele na zemju a tam tomu zadźěwachu, zo so wojerske lětadła na puć k pohladnym lětadłam podaja. W rozdrjebjenych rozpadankach w New Yorku njeběše, kaž wohnjowi wobornicy rozprawjachu, ani wjace tastatura telefona cyła wostała. Kotry a kajki dźiw, zo namakachu pućowanski pas jedneho ze pozdatnych skućićelow we wupalenych rozpadankach! Je na zemi woprawdźe jeničkeho čłowjeka z inteligencu znajmjeńša wuschnyteho chlěbuška, kiž do tuteje bajki wěri?

A tak to dale a dale dźe. Spodźiwne twjerdźenja, wočowidne łžě, potłóćene dopokazy, a to wšo, zo by so knježerstwowa zapřisahanska teorija podpěrała, po kotrejž su 19 młodźi mužojo z afghanskeje prózdnjency wulězli, zo bychu tutón hrózbny atentat skućili. A masowe medije su kaž „runješaltowani“ a tutu zapřisahansku teoriju znowa a znowa rozšěrjerja.

Ně, ja do toho njewěrju. Nichtón njemóže abo nochce prajić, kak a što je so woprawdźe stało. Ja pak wo tym přeswědčeny sym, zo tući 19 muži, jeli atentat woprawdźe skućili su, sylnu podpěru a nawod ze kruhow ameriskich tajnych słužbow měli su.

Tutón atentat so přederje do hižo do toho wobstejacych planow ameriskich prawicarskich kruhow hodźał je, kotřiž su wšak potom tež hnydom skutkowali – na jednym boku so zesylnjace represije w nutřkownym kraju (wótriše zakonje a nowe ministerstwo za krajnu wěstotu – „homeland security“), a na druhim boku planowanej wójnje přećiwo Afghanistanej a Irakej. Sće poprawom wědźeli, zo ta komisija, kotraž přepytowaše "zwonkamandźelstwowy" poćah mjez knjezom Clintonom a Moniku Lewinskej, wjace pjenjezow k dispoziciji měješe hač komisija, kotraž přepytowaše atentaty 11. septembra? To sej hłowu drapaš a so prašeš, hač Američenjo wobłudnili njejsu.

Pola jednym z mojich přebywanjow w Americe w poslednich lětach policija moju taksu kontrolowaše, a taksijowy šofer mi po tym rjekny: „The terrorists messed up our life“. Hm, ja sebi myslach, njeby so dyrbjało lěpje rjec: „The government used the terrorist’s attack to mess up our life?“

Móžu tu jenož doporučić, zo so njech kóždy sam dokładnišo wo wšěm wobhoni, štož tute atentaty nastupa. Internet je połny informacijow! Njedawno wozjewi so na přikład slědowacy nastawk: http://www.heise.de/tp/r4/artikel/28/28690/1.html Awtor nastawka je dołhe lěta za nowinu TAZ dźełał a je so jara wobšěrnje z problematiku 11. septembra 2001 zaběrał - tak wuda tež dwě knize!

Abo wobhladajće sebi jónu film „Loose change“, za to trjebaće jenož ličak a spěšny zwisk do syće. http://video.google.de/videoplay?docid=-7859909765349743827

Potajkim, njebojće so, ale pytajće za wěrnosću zwonka oficialnych łžow a njewěrnosćow!

Politikarjo a pjenjezy

W poslednich dnjach je zadźerženje knjeza Norberta Hansena mnoho roznjemdrjenych reakcijow mjez politikarjemi a funkcionarami dźěłarnistwow wubudźiło. Što bě so stało? Knjez Hansen běše poprawom předsyda dźěłarnistwa železnicarjow Transnet, a jako tajki ma wězo zajimy sobustawow swojeho dźěłarnistwa zastupować. W jednanjach wo priwatizaciji železnicy pak přihłosowa hniłemu kompromisej, kiž woznamjenja započatk rozkusowanja a rozdźělenja koncerna „Deutsche Bahn“ na priwatnikow. A hlej, bjezposrědnje po tym wozjewi, zo póńdźe do koncernoweje centrale železnicy - lukratiwny a „tučny“ póstn jako judašowa mzda za swoje zadźerženje.

To wšak njeje jenički abo prěni tajki pad. Hižo husto dóstawachu politikarjo abo funkcionarojo naraz derje zapłaćene městna w priwatnym hospodarstwje, po tym zo su pomhali, wěste rozsudy přesadźić.

Dopominam so hišće na rozhorjenosć swojeho bratra, kiž před lětami pola Telekom dźěłaše. Tehdyši póstowy minister Schwarz-Schilling (CDU) běše docpěł, zo smědźachu nimo Telekom tež priwatne telefonowe firmy skutkować. Ze swojej priwatnej firmu „Dr. Schwarz-Schilling & Partner GmbH“ wón potom za dobre feńki priwatne telefonowe firmy podpěraše. Nimo toho so knjez Schwarz-Schilling wo to postara, zo mamy dźensa w Němskej hustu syć priwatnych telewizijnych sćelakow. A hlej – swoja firma měješe wuske pjenježne zwiski z Leo-Kirch-koncernom (Sat.1, ProSieben, Kabel1, DSF, N24), kotrehož wulki čas móžeše so hakle započinać, po tym zo běše so Schwarz-Schilling wo to postarał, zo so do wulkeho dźěla němskich domjacnosćow kable za telewiziju połožichu. Wulki podźěl na składowaju kablow měješe firma "Projektgesellschaft für Kabel-Kommunikation mbH" (PKK) we Wiesbadenje. A nětko hódajće raz, ŠTÓ běše lěta dołho wusko z tutej firmu splećeny....

Nó haj, a našeho bywšeho kancler Schrödera (SPD) mytowachu z tučnej poziciju pola ruskeho koncera „Gazprom“, po tym zu běše wón twar płunowoda mjez Ruskej a Němskej přez Baltiske morjo z Putinom wujednał (hačrunjež tón rozsud za twar płunowoda zasadnje za dobry mam).

Dalši přikład mam za bóle zahubny. Jedna so wo bywšeho ministra za nutřkowne naležnosće, knjeza Otta Šilyja (SPD). Knjez Šily namjetowaše w lěće 2005, zo so elektroniski pućowanski pas zawjedźe, hačrunjež mnoho ekspertow warnowaše, zo ta technika chětro njewěsta je. A nětko hódajće raz – prawje! Knjez Šily je sobustaw dohladowarskeje rady (Aufsichtsrat) firmy SAFE ID Solutions AG, kotraž nastroje a computerowe programy za elektroniske pasy produkuje. Njetrjebawši rjec, zo běše tak mjenowany ePass jedyn z najlubšich projektow tehdyšeho nutřkowneho ministra. Firmje SAFE ID podpěra ministra wězo pomhaše – wona mjeztym we wjace hač 25 krajach skutkuje.

W lěće 2006 wjednistwo bajerskeje firmy byometric systems AG knjezej Šilyjej poziciju we wjednistwje da. Šef firmy chwali knjeza Šilyja, dokelž běše so tón hižo někotre tydźenje po atentatach 11. septembra 2001 za biometriske naprawy zasadźił. A firma byometric systems je za tajku naprawu specializowana – wuměrjenje irisy čłowjeskeho wóčka - a dodawaše techniku za pilotowy projekt na lětanišću w Frankfurće nad Mohanom. Nadawk za projekt je přišoł wot – zwuhódaće? – ministerstwa za nutřkowne naležnosće.

Jedna z poslednich słužbnych akcijow knjeza Šilyja w lěće 2005 běše přikaz, projekt wo dwě lěće podlěšić, hačrunjež EU tehdy tutu technologiju měć nochyše – dokelž so prosće přewjele zmylkow stachu a dokelž chcyše EU dwě hinašej biometriskej technice měć. A wulki dźiw so sta – 2007 přechłapi nutřkowny komisar EU Frattini wšěch ze swojim planom, iris wšěch staćanow EU (!!!) registrować dać. Hač do dźensnišeho dnja njeje oficielnje znate, kotry němski (ex-)politikar je tu swój wliw wukonjał...

Drjebjenje Serbstwa

W zašłym lěću přebywach ze swójbu na Rujanach. Wězo wobhladachmy sebi tež zbytki něhdyšeho słowjanskeho hrodźišća pola Arkony. Tu hołdowachu naši prjedownicy před tysac lětami najwyšemu přibóhej połobskich a přimórnych Słowjanow, Swantowitej. W lěće 1168 zničachu Danojo hrodźišćo a swjatnicu.
Hrodźišćo steješe tehdy na kromje nahłeho pobrjoha, kajkiž jón wot kupy znajemy. W běhu přichodnych lětstotkow so wot tuteho pobrjoha přeco zaso wulke kruchi wotłamachu a so do morja sypnychu. Na tute wašnje so bywše hrodźišćo poněčim zhubi! Jako pobych w lěću tam, běše jenož hišće něhdźe jedna třećina hrodźišća spóznać. Běše wěstoty dla zakazane, na płoninu zbytneho hrodźišća stupić, dokelž wobsteji stajnje strach, zo so dalše dźěle nahłeho pobrjoha do morja sypnu, kaž so to w zašłych lětach wjacore razy na Rujanach stało je. Jenož mała skupinka archeologow ma přistup, zo by za powostankami tehdyšich słowjanskich wobydlerjow slědźić móhła.
Haj, a nětko je so woprawdźe dalši dźěl hrodźišća 30 metrow do hłubiny zwjesł (foto: dpa). Škoda! Rěči so wo něhdźe 1500 kubiknych metrow. To je hórka strata. Archeologojo chcedźa nětko tak spěšnje kaž móžno w spadanej pjeršći za namakankami slědźić, prjedy hač žołmy, dešć a wětr wšo wotnjesu.
Za mnje je zjaw, zo so přeco dalše dźěle hrodźišća do morja sypnu, makaberna symbolika za drjebjenje našeho małeho ludu. Tak kaž žołmy Baltiskeho morja poněčim hrodźišćo podrywaja, takle němske morjo naš lud přeco dale asimiluje.

Rozdźělenje pjenjez w Němskej

Kónc nowembra smy zhonili, zo změje Němska w přichodnym lěće wudawki we wysokosći 283,2 mrd.. Euro!
Šwarny kónc pjenjez. Ministerstwa změja 228,58 mrd. k dispoziciji. Z toho na přikład
- 5,07 mrd (2.22%) za nutřkowne naležnosće,
- 6,19 mrd. (2,71%), za hospodarski minsterij,
- 2,89 mrd. (1,26%) za strowotniski ministerij,
- 9,35 mrd. (4,09%) za slědźenje a kubłanje (prawje tak, ale přeco hišće nic dosć),
- 24,39 mrd. (10,67%) za wobchad a twarjenje (trjebamy skerje hišće wjace awtodróhow),
- 29,45 mrd. (12,88%) za "zakitowanje" (zo bychmy hišće wjace wojakow do dalokich krajow pósłać móhli), a
- 124,04 mrd. (54,27%, potajkim wjace hač połojca) za "dźěło a socialne".
Haj haj, smy bohaty kraj, ale za nas Serbow knježerstwo wjace telko wyše nima, haj, dyrbi nam samo pjenjezy krótšić.

50 lět "Trabant" !

Je tomu nětko pjećdźesat lět, zo zahaji so w zapadosakskim industrijnym měsće Zwickau produkcija awta, kotrež tehdy hišće "P 50" a pozdźišo potom "Trabant", potajkim "přewodnik", rěkaše. Kelko mnoho žortow smy wo tutym awće słyšeli a powědali, a kotre přimjena smy Trabantej dawali! A tola smy jeho lubowali, zapleńčili a so wo njeho starali. W přećiwku k dźensnišim high-tech-korejtam smy móhli mnoho wěcow sami reparować, husto hdy nam ničo druhe zbywało njeje. Hdyž sy z Trabantom po dźěratej dróze jěł (a tajkich běše mnoho), to sy kóždu jednotliwu dźěru pytnył, a hdyž sy horu dele a z wětřikom do chribjeta jónu 120 km/h docpěł, sy so nutřka w awće instinktiwnje kruće dźeržał a mjelčił - rozmołwa při tej harje tak a tak móžna njeběše. Čitach dźensa, zo je so dohromady 3096099 (!) awtow naprodukowało. Spočatk lěta běchu hišće 52432 Trabantow policajsce přizjewjenych. A rady tute awto pokradnu - w statistice kradnjenych awtow leži "Trabi" na druhim městnje, hnydom za Porsche.
Dopomninam so hišće derje, kak 1995 mój Trabant w awtowym domje wotedach, zo by sebi - skónčnje - "zapadne" awto kupił, ze 115 PS! Tehdy přewjedźeše awtowy dom akciju, zo kóždy kupc noweho awta za swoje stare awto 3000 hriwnow dóstanje. Woprašach so: "Płaći tuta akcija woprawdźe za kóžde stare awto?" A wobsydnik awtoweho doma mi wotmołwi: "Haj, wězo, za kóžde!" Jako so dale woprašach "tež za Trabanta?", wón wočowidnje zblědnje, ale zmužiće rjekny: "Haj, tež za Trabanta". Nó haj, a tak to potom tež dóńdźe...

Wot "płunoweje princesny" k "princesnje rewolucije“

Wupada cyle tak, zo knjeni Julia Timošenko wólby w Ukrainskej dobudźe. Naše medije tutu žonu nastajnosći chwala, jako „symbol spjećowanja“, „rjekowku opozicijie“, „princesnu rewolucije“, atd. Při tym so wo woprawdźitej wosobinje 44-lětneje politikarki wjele njepraji. Štó wona je?

Runja druhim tak mjenowanym oligarcham Ukrainy je so tež knjeni Timošenko srjedź dźewjećdźesatych lět, w prěnich lětach njewotwisnosće jeje kraja, njesměrnje wobohaćiła. Wona pochadźa ze samsnych Dnjepropetrowskich kruhow kaž dołholětny prezident Kučma. W tutym času běše wona mjenujcy šefina koncerna EESU (Zjednoćene energijowe systemy Ukrainy), a jako dźak za 72 millionow dollarow wobtykowanskich pjenjez zmóžni jeje patron a tehdyši premier Pawlo Lazarenko, zo sta so EESU z nawjedowacym koncernom Ukrainy z lětnym wobrotom we wysokosći 10 milliardow dollarow. Nó haj, jedne sudnistwo w San Francisco zasudźi knjeza Lazarenko w awgusće 2006 na dźewjeć lět jatby, dokelž je mjez druhim 613 millionow dollarow swětoweho pjenježneho fonda (IMF), kotrež běchu poprawom jako pomoc za Ukrainu myslene, pokradnył. Wiktor Jušćenko běše tehdy šef centralneje banki, a IMF so pohórši, zo je Jušćenko IMF systematisce wobełhał.

Powěda so, zo je knjeni Timošenko w času mjez 1995 do 1997 ilegalnje zemski płun z ruskeho rołowoda do zapadneje Europy wotšćěpiła a na jendźelsku wotnošku předawa – něhdźe tři milliardy kubiknych metrow za 80 millionow dollarow! Mjeztym kontroluje wona 20% bohatstwa Ukrainy, a rěči so wo njej jako tej „11-milliardow-žony“.

W lěće 1997 woteda wona nawodnistwo jeje koncerna na swojeho tehdyšeho muža, zo by so politice wěnowała. W lěće 2000 běše prěni króć w knježerstwje jako ministerka za energiju pod Wiktorom Jušćenkom. W tutej funkciji so bórze z druhimi oligarchami rozkocori, kotřiž runja jej tež z płunom a z wolijom wikowachu. Spočatk lěta 2001 ju prezident Kučma z hamta pušći, jej njepłaćenje dawkow a sfalšowanje wopismow wumjetujo. Takle přeběža knjeni Timošenko spěšnje k tehdyšej opoziciji, na čož ju Kučma do chłódy tykny. Jara wušiknje so jej poradźi, so jako „politiska jata“ prezentować, a hižo 42 dnjow pozdźišo běše mjeztym najbohatša žona ukrainy zaso swobodna.

Z toho časa dožiwimy knjeni Timošenko přeco zaso w politiskim boju wo hišće wjace mocy. A z tym sebi wězo swoje bohatstwo tež za přichodne časy zawěsćić chce. Swoje w prjedawšich časach ćmowe hłosy je sebi knjeni Timošenko barbiła. Ze swětłymi hłosami so po wšěm zdaću lěpje „rewolucija“ čini, a wokoło hłowu splećena wopuš da jej wonkowny tradicionelny wobraz „žony z ludu“, štož pak dawno hižo wjace njeje. A nowina „Tagesspiegel“ samo pisa, zo jeje swětła plećena wopuš wokoło jeje hłowy leži kaž tajka „swjatoćina“ – zawěsće z połnym wotpohladom.

Štož so za wukraj jako „bój wo demokratiju“ předawa, je we woprawdźitosći jenož bój mjez wšelakimi skupinami oligarchow, ći jedni bóle na wuchod wusměrjene, ći druzy bóle na zapad. Wšojedne kak dale póńdźe, w Ukrainje budu dale ći cyle bohaći knježić. Dwaj procentaj ludnosće wobsedźitaj 94 procentow bohatstwa Ukrainy. Mjeztym žiwori najwjetši dźěl Ukrainskeje ludnosće we wulkej bědźe, z měsačnej mzdu mjez 30 a 100 eurow. A na tym so tak spěšnje ničo njezměni.

Wurjadny nuzowy staw

Nic jenož naš nutřkowny minister, ně, tež naš "zakitowanski" minister nětko započina, wustawu Němskeje, tón zakładny zakoń, podrywać. K tomu hodźało so wjele rjec! Na přikład, zo měł so tež wón ze swojejo hamta wuhnać. Chcu pak tu jenož na rjany krótki nastawk w Telepolis skedźbnić:

http://www.heise.de/tp/r4/artikel/26/26222/1.html

Nó haj, a zda so, zo dyrbimy so husćišo jónu na 4. dypk 20. artikla zakładneho zakonja dopomnić, nic wěrno? Prjedy hač jón naši politikarjo z dobrych přičin šmórnu....

Njewitany wopyt... :-D

W Awstralskej maja nětko něšto k wošćěranju. Čłonojo telewizijneho programa "The Chaser's War on Everything" zesydachu so do dwejoch tołstych awtow z Kanadiskej chorhoju a dojědźechu sej k hotelu Intercontinental w Sydneju, hdźež runje prezident Zjednoćenych statow Ameriki bydli. Přewinychu dwě policajskej zawěry, prjedy hač jich tola k zastaću nućichu. Z jedneho awta wulěze telewizijny sobudźěłaćer Chas Licciardello, zdrasćeny a z wulkej brodu kaž Osama bin Laden. Nó, to dźě běše keklija! Policisća so smjeć njemóžachu a najprjedy wšěch zajachu.... Pěkna to blamaža za policistow!

Tu čitaće wjace, a mały film tu tež hišće dawa:
http://news.aol.com/story/ar/_a/comics-breach-security-at-summit/20070906085609990001

Zapadne slědy słowjanskeje rěče

Hdys a hdys přebywam w Smolinach (němsce "Harz"). Tam namakaš w lěsu přeco zaso wulke dźěry, wulke kaž małe doły, kaž doliny. Njemało so zadźiwach, jako so wukopa, zo wužiwa so za tute dźěry tež w němskej rěči słowo "Dolinen" (hlej wobraz tafle z wujasnjenjom inkluziwnje małeho ćišćerskeho zmylka).
Njejsym rěčespytnik abo stawiznar a tuž njewěm, kak daloko do zapada słowjanske kmjeny sydlili su. Ale hač dotal sym Smoliny přeco za ryzy němsku kónčinu dźeržał, a mjena a stawizny městow tam su tež ryzy němske - Quedlinburg, Halberstadt, Blankenburg, Wernigerode, Ilsenburg, Bad Harzburg, atd. A nětko tole - doliny wosrjedź (pozdatnje?) němskeho kraja!

Žort ze žywjenja

Jaden muž lažy južo dlejšy cas w komje, casy wón krotko wócuśejo. Jogo žeńska jo źeń a noc pśi jogo póstoli a stražujo. Ako wón jo zasej raz wócuśeł, kažo jej, pitśku bližej pśiś. Wón šepoco: "We wšyknych tych złych casach sy była pśecej pó mójom boce. Ako su mě ze źěła pušćili, sy była pśi mnjo. Ako jo mój wobchod kamsy šeł, sy mě pódpěrała. Ako smej swój dom zgubiłej, sy ku mnjo źaržała. Ako som tak tšašnje schórjeł, sy była pśecej w mójej bliskosći. Wěš co?" Z wutšoby gnuta a ze łdzanyma wócyma glěda wóna na njogo. "Co ga jo, mój lubki?", wóna šepnjo. "Ty stara tšumplawa wjeźoš mě jan do njegluki!"

Paduši, ow paduši...

Njedawno wopyta prezident Zjednoćenych statow Ameriki na swojim puću po Europy tež Albansku. Wobydlerjo witachu jeho z wulkim wyskanjom. To njeje dźiwa, wšako su Zjednoćene staty za to znate, zo su přeco žedźenje albanskich ludźi w južnoserbskej prowincy Kosowo wo njewotwisnosć podpěrali. Ludźo wołachu wótře "Bushi, Bushi...", knjez Bush zanuri so do črjódy ludźi a da mnohim ruku, někotrych samo wobjima. To běchu zawěrno jara ćežke wokomiki za Bushowych stražowarjow...
Nó haj, lěpje wšak je, jeli-zo sebi ludźi lěpje wobhladaš, kotrymž so bližiš. Prezidentej so mjenujcy wot lěweje ruki časnik pokradny! To je tak směšne, zo we Washingtonje samo oficialny dementi wotedachu, oficialny drje, ale ničo prajacy. Mjeztym móže sebi kóždy w interneće tute padustwo wobhladać. Na přikład tu... http://www.livevideo.com/video/APnews/0D6ABFD0C53E4447BB07CC760747CB22/raw-video-bush-gets-albanian-.aspx

Boga Popajź-Paris

Paris Hilton - take źowćo njamóžoš dłujko zawrěś

Pó tśoch dnjach w popajźi jo Paris Hilton južo zasej wen ze swójeje šareje klětki.

Wulichowali su ju "z medicinskich pśicynow". Zbytk swójeje pokuty dej wóna stakim nic w popajźeństwje, ale doma w swójej wili w Hollywooźe ako domacny arest wótpokuśiś. Statny pšawiznik Rocky Delgadillo jo reagěrował wjelgin rozgniwany. Wójowaŕ za byrgarske pšawa Al Sharpton wiźi w tom paźe samo rasowu justicu. Powědaŕ policije jo gronił, až ten rozsud jo nastał pó nadrobnych póraźowanjach z gójcami.

Daś wóni se tak njamaju! Gaž sy howacej pśecej fejty a droge hotele zwucony, njejo em tak pśijomne w šerej popajźi. Jo mě napšawdu luto, až jo musała tak śerpjeś.

------------------------------------------------------------------------------

Sobota, 09. Junij
A dowol jo južo zasej mimo. Sudnik jo pó pśeśiwjenju statnego pšawiznika rozsuźił, až musy Paris zasej slědk do klětki.

Něnto mě napšawdu łdzy ronje, tak ako jej, gaž jo ten rozsud wusłyšała.

Wupuć z wupućowanja?

Njedawno su wo přepytowanju rozprawjeli, zo wupućuja z wuchoda Němskeje do zapada pječa předewšěm młode, kwalifikowane a inteligente žony, a zo wostanu zwjetša ći tróšku hłupiši młodźi mužojo we wuchodźe wróćo.

Nó haj, to wšak njeje runjewon kompliment za tych muži, kiž bydla we wuchodźe. Ale njedźiwajcy toho přińdu mi při tym wšelake mysle.

Wupućowanje do zapada je wězo problem, kiž tež nas Serbow potrjechi – zahubnje kaž hižo wupućowanje Serbow do Ameriki w 19. lětstotku. Město toho, zo so wjeselimy abo samo hordźimy, zo mamy samo w Texasu (!) potomnikow Serbow, bychmy dyrbjeli so rudźić, zo njejsu tući Serbja wjace we Łužicy. A to přitrjechi za kóždeho Serba a kóždu Serbowku, kotryž a kotraž na přeco Łužicu wopušći. Zwjetša wšak nic dobrowólnje, ale dźěła dla. Haj, haj, kaž smy to hižo w šuli před mnohimi lětami słyšeli, narodne prašenje je tež přeco socialne prašenje.

Město zo Serbja swoje mocy broja we zwadźency wo Wětečanskej (pseudo-?) koncepciji a podobnym, by na přikład zhromadne, koncentrowane napinanje nuzne było, Serbam nawrót do Łužicy zmóžnić. Kwalifikowane dźěłowe městna wězo wšudźe trěbne a požadane su, ale we Łužicy su wosebje trěbne – nas Serbow dla!

Poslednja wěc – jeli něšto na tym je, zo we wuchodźe wosebje mjenje inteligentnych mužow mamy, by to znajmjeńša wujasniło, čehodla we wuchodźe telko wjele plěchatych prawicarjow mamy...

Wobrazowe žorty

Za powjetšenje prošu na wobrazki kliknyć.

Pytamy awtorow

Wšykne, kenž kśě se na toś tom blogu ako awtory wobźěliś, krydnu how informacije, kak to źo:

Napišćo mejlku na Bratpansen@gmx.de. Z wašeju adresu mógu ja was do bloga pśepšosyś. Krótko pózdźej krydnjośo systemowu mejlku wót "Reinhardt Mjechkiwon", glědajśo pak, móžo se staś, až se ako spam zastopnjujo! W mejlce stoj wótkaz na pśizjawjeńske boki. Tam musyśo kliknuś na "Erstellen sie jetzt ihr eigenes Konto". Pón musyśo zapódaś swóju mejlowu adresu a musyśo se wumysliś pótajmne słowo a mě, z kótarymž cośo how pisaś. Pó wótposłanju móžośo dalej na blog a teoretiski ned zachopiś pisaś.

Za dalšne informacije napišćo pšosym mejlku na Bratpansen@gmx.de.


------------------------------------------------------------------------------------


Wšitcy, kiž chcedźa so na tutym blogu jako awtorojo wobdźělić, dóstanu jow informacije, kak to dźe:

Napišće mejlku na Bratpansen@gmx.de. Z wašej adresu móžu ja was do bloga přeprosyć. Krótko na to dóstanjeće systemowu mejlku wot "Reinhardt Mjechkiwon", kedźbu, móže so stać, zo so jako spam zastopnjuje! W mejlce steji wotkaz na přizjewjensku stronu. Tam dyrbiće na "Erstellen sie jetzt ihr eigenes Konto" kliknyć. Potom dyrbiće swoju mejlowu adresu zapodać a dyrbiće sej tajne słowo wumyslić a mjeno, z kotrymž chceće tu pisać. Po wotposłanju móžeće dale na blog a teoretisce hnydom započeć pisać.

Za dalše informacije napišće prošu mejlku na Bratpansen@gmx.de.

Čušlaki

Su nowy zakoń wobzamknyli, zo maja so ludźo krućišo pochłostać, kotřiž so tajnje do cuzych ličakow zadobudu - tak mjenowani "hackerjo".

Nó derje, hdy so potom naš nutřkowny minister zasudźi, kiž chce ličaki po swojim měnjenju pohladnych wosobow tajnje a "on-line" přečušlić? Naša kanclerka je w diskusiji z Putinom prajiła, zo smě kóždy składnostnje G8-wjerška měrliwje demonstrować, a praji "štóž ničo skućił njeje, tón njesmě so zajeć". Derje, njech praji to tež swojemu nutřkownemu ministrej ...

A čušlenje dźe dale. Nětko přepyta policija w Hamburgu wulke mnóstwo listow. Božičkecy, to su pak wjele wot bywšeje statneje wěstoty nawukli!
A poslednje - nětko samo hromadźa wot wosebje "podhladnych" ludźi - haj, kak so to serbsce praji - "wonjowe próby". To so jenož hišće dźiwaš, dokelž tež tajke něšto smy hižo w NDRskim času měli.

Žorćik

Prošu na wobrazk kliknyć.

























žórło: http://forum.jzn.pl/viewtopic.php?t=368
wobdźěłał a přełožił: Reinhardt Mjechkiwon